احرام کعبهاحرام کعبه نمایان شدن پوشش سفید کعبه بر اثر بالا بردن پرده آن را گویند. ۱ - تعریف احرام کعبهبر پایه سنتی تاریخی، در اواخر ذی قعده پرده خانه خدا از چهار سو حدود یک قامت و نیم بالا زده می‌شود. در این حال، لایه زیرین و سفید پوشش کعبه نمایان می‌گردد و حالتی همانند حج گزاران احرام بسته می‌یابد که در اصطلاح به آن «احرام کعبه» می‌گویند. [۳]
سفرنامه حجاز، ص۲۳۱.
از این حالت به تشمیر کعبه نیز تعبیر می‌شود. [۴]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۴۶-۲۴۷.
۲ - تاریخچه احرام کعبهبه گفته برخی، نخستین کسی که چنین کرد، مامون عباسی بود. [۵]
مکه و مدینه، ص۶۵.
پاسداشت این سنت از آن روست که قداست پرده کعبه حفظ شود و با هجوم زائران مشتاق آسیب نبیند. در این روز، به رسم جشن، در کعبه به روی همگان گشوده می‌شد و با نصب پرده جدید در روز عید سعید قربان، کعبه از احرام خارج می‌گشت. [۸]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۴۷-۲۴۸.
۳ - زمان احرام کعبهابن جبیر (م. ۵۴۰ق.) احرام کعبه را در روز ۲۷ ذی قعده هم زمان با روز فتح مکه گزارش کرده است. [۹]
رحلة ابن جبیر، ص۱۴۳.
[۱۰]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۸.
[۱۱]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۴۷.
فاسی (م. ۸۳۲ق.) سخن او را گزارش کرده و افزوده که پرده کعبه روز ۲۵ ذی قعده بالا می‌رود و در ۲۷ ذی قعده کارگزاران کعبه قسمتی از پرده کعبه را که بالا برده‌اند، افزون بر بخش‌هایی دیگر تا روی در کعبه را قطع می‌نمایند و در روز عید قربان نیمه بالای پرده را عوض می‌کنند. [۱۲]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۸.
فاسی احتمال داده است که دلیل بریدن نیمی از پرده کعبه به دست کارگزاران کعبه، فروش زود هنگام آن به حاجیان مصری و شامی است که معمولا در روزهای نخست ذی حجه وارد مکه می‌شدند. در گذشته شماری از حاجیان دیرتر به مکه می‌رسیدند و بی درنگ رهسپار عرفات می‌شدند و خرید بخش‌هایی از پرده کعبه را به روزهای پس از اعمال وا می‌گذاشتند و با توجه به این که پرده در روز عید قربان عوض می‌شد، آن را خریداری می‌کردند. [۱۳]
شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۸-۲۳۹.
۴ - منابع مقالهرحلة ابن بطوطه: ابن بطوطه (م. ۷۷۹ق.)، رباط، آکادیمیة المملکة المغربیه، ۱۴۱۷ق؛ رحلة ابن جبیر: محمد بن احمد (م. ۶۱۴ق.)، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م؛ سفرنامه حجاز: محمد لبیب البتونی، ترجمه: انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۸۱ش؛ شفاء الغرام: محمد الفاسی (م. ۸۳۲ق.)، به کوشش مصطفی محمد، مکه، النهضة الحدیثه، ۱۹۹۹م؛ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی: عبیدالله محمد امین کردی، ترجمه: صابری، تهران، مشعر، ۱۳۸۰ش. ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «احرام کعبه»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱/۲۸. |